این دین با فلاسفہ ہای خاور شباہت زیادی دارد۔ این با اتخاذ یک جہان بینی قاطی کہ عناصر ایدئیولوژی ہای مختلف معاصر را در خود گنجانیدہ، خیلی از ارزش ہای انسانی را اتخاذ نمودہ است۔ طوریکہ قبلاً من در اظہارات خویش راجع بہ عقاید ہندو، کاو دائی، سائی بابا، و عقاید بہائی نگاشتہ ام، بہائی گری نیز عناصر مشابہ و مشترک مذہبی را پزیرفتہ و دنبال می کند و ہیچ امتیاز ویژہ ای با ادیان دیگر ندارد۔ بنابر این کہ سادہ و بی جہت ہمانند ادیان دیگر است،لذا فقدان ہویت مشخص می باشند۔
بہائیان دارای یک جہان بینی منحصر بہ فرد را دارند کہ ہمہ تعلیمات مذہبی شان دور فرد خاصی ( بہاء اللہ) می چرخد۔ و اگر بہ تاریخچہ مختصر آن بپردازیم این یک نوع جنبشی بودہ کہ آغاز شدہ تا پسخگوی نیاز ہای زمانی خود باشد ولی موقعیت جہانی را کہ امروز آنہا دارا ہستند، حتیٰ نام و ہویت خود را منحصر بہ فرد دانستہ و خود را ” دیانت بہائی” می دانند و آموزہ ہا ، سنت ہا و قوانین خود را حفظ می کنند۔
بہائی گری برای نخستین بار از متن جامعہ شیعی بر آمد۔ کہ بہ عقیدہ شیعیان امام دوازدہم مہدی القایم ظاہر خواہد شد۔ بہائیان نتیجہ این باور اند و ظہور بہاء اللہ را مظہر ظہور مہدی می نامند۔ آغاز نہضت بہائی گری بعد از ظہور و بروز علی محمد باب شد۔ کہ خود را یکی از نوہ ہای پیامبر اسلام می دانست۔ بعد از سپری نمودن مکاشفہ و مراقبہ وی ادعا نمود کہ وی باب است و در را برای ظہور مسیح باز خؤاہد کرد و بہ اصطلاح مسیحیان راہ را برای مسیح موعود ہموار خواہد ساخت۔
با کمال تعجب این کہ بعد از ظہور وی مرزا حسین علی نوری یا بہاء اللہ انتخاب باب نبودہ و باب ہرگز وی را انتخاب نکردہ است۔ و این اولین اشتباہی بودہ کہ درین دین بروز نمودہ است۔ و بعضی ہا بہ این باور اند کہ برادر مرزا حسین علی نوری کہ یحیٰ صبح ازل بودہ جانشین واقعی باب بودہ است۔ و این یک شگاف بزرگی در آغاز این جنبش بوجود آورد۔ و این باعث دو پارچہ شدن این جنبش شد۔
در حال حاضر اختلافات اعتقادی این نہضت را با اعوقب بدی مواجہ ساختہ است۔ و علاوہ بر این در قرن گذشتہ خونین ترین دورہ را بہائیان پشت سر گذاشتہ اند۔
درین قران فرایند تکنولوژی وابعاد گوناگون شر منحیث نسل کشی امپراطوری ہا بروز کرد و جہان را با مرگ و عواقب بدی مواجہ ساخت۔ درین مدت ما کار ہای بی رحمانہ نازی ہای آلمان را نیز مشاہدہ کردیم۔ چون بہائیان شر را رد می کنند و وقایع تلخ تاریخی را نادیدہ می گیرند و خیلی از شر ہای تاریخ را محض اتفاقات می پندارند۔ این گونہ طرز عمل شان خیلی از واقعیت ہا را مخرب می سازد۔
علاوہ بر این باب می گوید کہ وی در دورانی ظہور کردہ کہ در واقع قرن آخر زمان پنداشتہ می شود۔ و کشت خون ہای کہ در قرن گذشتہ انجام یافتہ بر این نکتہ تحقق می بخشد کہ این پایان نکتہ نبودہ و الان ہمین مسیر را کرہ شمالی و ایران در حال حاضر دنبال می کنند و از دیکتاتوران قبلی الہام می گیرند وراہ آنہا را می پیمایند۔
عبدالبہاء کہ پسر بہاء اللہ بود، بعد از مرگش بہاء اللہ پسرش را جانشین مقرر کرد۔ در سال 1911میلادی برای نخستین بار وی در سخنرانی اش دین خود را در عصر روشن گری مطابقت داد و وی گفت کہ در دینش جنگ را متوقف می کند۔ و در این عصر نوین جہان با صلح و ثبات ادامہ خواہد یافت۔ و در نہایت انسان ہا با اہم مانند برادر زندگی خواہند کرد و از ہر نوع بروز جنگ و فساد جلو گیری خواہد شد۔ صلح جہانی نوقوع خواہد پیوست۔ ولی بعد از این نوع وعدہ ہای امن و آشتی ما شاہد دو جنگ جہانی بودیم کہ مرگبار ترین جنگ ہای این قرن بودہ نتایج سنگینی بر جامعہ نشر وارد نمودہ است۔
بنا بر این ہنگامیکہ راجع بہ این شکست ہا و جدل ہای تاریخی کتاب مقدس می گوید و مخصوصاً در کتاب تثنیہ طوری کہ می گوید حقیقت دارد ۔ این کہ کسی بیاید و خود را پیامبر می نامد و مانند عبدالبہاء جانشین پیامبر می نامد ہمچون پیشگوئی ہا واقعیت ندارد۔
این گونہ تحولات مرا بیاد زمان حضرت ارمیا می برد کہ در مورد پیامبران دروغین در کتاب تثنیہ در 18: 22 راجع بہ آن صحبت شدہ است۔ “صلح، صلح کہ ہیچ زمانی آن وجود ندارد”۔
بہر حال این مرا بہ نکتہ بعدی می برد کہ بہاء اللہ خود را مسیح می پندارد و در آیندہ آمدن مسیح دوم را نیز تحقق می بخشد و می گوید کہ پس از من مسیح دیگری نیز خواہد آمد۔ ولی در زمانی کہ وی خود را مسیح موعود می نامد نا امید کنندہ است چون این رہبر کہ در تبعید زندگی اش را سپری می کرد ہیچ نشانہ ای از مسیح در آن یافت نمی شود۔
ہم چنین در گفتار ہای بہاء اللہ آمدن مسیح دوم مشخص نیست کہ چہ زمانی خواہد آمد و ہیچ نوع پیش بینی در تعلیمات اش وجود ندارد۔ وی مانند یک انسان عادی در سال 1892 میلادی درگذشت۔ و خود او آخرین لحظات زندگی اش را پشت سلول ہای زندان سپری کرد و جہان ہیچ لمعہ ای از امید وروشنائی در وجود وی مشاہدہ نکرد۔ آمدن مسیح دوم یک زندگی عادی نیست کہ بعد از مدتی مانند شخص عادی از این جہاد درگذرد و ہیچ خبری از تغیرات مہم در جہان نباشد۔ بلکہ با آمدن مسیح یک نوع عظمت و شکوہ در جہان دیدہ می شود کہ صلح و عظمت بزرگی را بہ جامعہ بشری بہ ارمغان خواہد آورد۔
حتیٰ نامہ ہای کہ وی برای سران کشور ہای جہان نوشت ہیچ نتیجہ ای نداشتہ و بی نتیجہ بودہ است ۔
برخی اختلاف دیگر در مورد نبوت در مورد عیسی مسیح در اشعیا که با بهاءالله همراه شده است و در عین حال کاملا یک اتصال شجره نامه به عنوان مربوط به اصل و نسب حضرت بهاءالله در رابطه به ملت اسرائیل وجود دارد وہرگز نمی تواندکہ از نسل داود پادشاه در نظر گرفته شود. به همین دلیل نویسندگان انجیل سوابق، بہ عنوان وسیله ای برای اثبات اعتبار عیسی به عنوان مسیح موعود در شجره نامه به تحقق به نبوت عهد عتیق تاکید کردہ اند۔
اینکہ بہاء اللہ می گوید کہ خادم زجر کشیدہ مسیح بودہ و خود را طوری معرفی می کند کہ در بیانیہ اشعیاء 53 آمدہ است۔ اول این کہ وی بہ این باور بود کہ ہمہ رنج ہا و زحماتی کہ ما متحمل می شویم کفارہ گناہان مان است۔ کہ بر خلاف کار این جنبش در دستور ہای بہاء اللہ بیان شدہ است۔ این جنبش بہ این خیلی کم اہمیت میدہد و این نوع گناہ و شر را بعنوان ضعف انسان یاد می کند۔ ولی در کتا ب اشعیا گفتہ شدہ کہ یگانہ کسی کہ ما را از رنج ارتکاب گناہ نجات می دہد و باعث نجات ما می شود از طریق مرگ خود را قربان کردن برای گناہان بشریت است۔
اختلاف دیگری کہ در دیانت بہائی وجود دارد ریشہ داشتن وی در اسلام است۔ یعنی این نہضت ریشہ ہای در اسلام دارد کہ خیلی از منابع و افکارش با منابع و باور ہای اسلام مطابقت دارد و یکسان است۔ باور ہای بہائی مبنی بر اینکہ خداوند یکتا است ۔ راجع بہ مردان مقدس دیگری کہ باعث نجات بشریت اند ہیچ سخن واضح نگفتہ و راجع بہ خدا باوری ، نوع شرک، وحدت ، الحاد، و یکتا پرستی توضیحات لازم ندارد و با یک نوع بگو مگو ہای مواجہ است کہ عقاید این گروہ را مشخص نمی سازد۔
این بدیہی است کہ قبل از شناخت ذات و ہستی موجود نمی توان بہ طبیعیت پی برد۔ بنابراین در اصل دیانت بهائی از اتمام وحی یک تناقض را بوجود می آورد و در تلاش برای همزمان ساختن با پیروان و عقاید دیگران است۔ و با مذاہب دیگر رقابت ندارد۔
همچنین عنصر دیگری که این جنبش است را بحالت عدم توانایی می کشاند۔ موضوع زندگی پس از مرگ است۔ برای تعریف زندگی پس از مرگ فقط ہمان را می گویند که موقعیت کتاب مقدس در مورد بهشت و جهنم است در تمام این حالات از موضوعات استعاری استفادہ می کنند۔
در بهایی گری برخی از واقعیت ہا محض سایه است که در آن این موجودات روح رفتگان به نحوی وجود خود را ادامہ می دہند. با این حال کتاب مقدس ایدہ ی بیشتر از یک دیدگاه خاص در مورد زندگی پس از مرگ می دهد و این پدیده در میان مقامات پزشکی متناظر شده است ۔تصاویری کہ کتاب مقدس از بهشت و جهنم بشکل مستند بیان می کند در ایدہ ہای بہائی گری فاقد بنظر می آید۔
من راجع بہ این در وبلاگ خویش نوشتہ ام۔ نگاہ کنید بہ وبلاگ زیر
jesusandjews.com/wordpress/2009/10/29/is-hell-real/
همچنین در میان بهائیان، حقیقت و راستی تطبیقی است و در عین حال حقیقت زمان فراتر می رود و لزوما نسبت به جامعه معاصر است که تعریف “چه کار می کند” را به عنوان یک نیازاساسی عاطفہ مردم می پندارد۔
آنچه امروز مسلم است۔ حقیقت این است کہ با اختصاص آن به عنوان اشتباه دیروز یا به عنوان یک اشتباه آینده هیچ کاری نمی کند۔در بہائی گردی خیلی از موضوعات معنوی و اخلاقی ہنوز روشن نیست و اغلب موضوعات مذہبی شان را از عقاید و ادیان دیگر مستعار گرفتہ اند ۔
ترکیب متضاد دیگری کہ درین جنبش مشاہدہ می شود و این جنبش آن را یکی از مشخصات ویژہ ای خود می پندارد آن مساوات مرد و زن است و نظر خاصی در مورد جایگاہ زن در جامعہ دارند۔ و در عین حال آنها قادر نیستند در بیت العدل اعظم شان از خدمات زن استفادہ کنند و تعداد رہبران نہ گانہ بیت العدل شان ہمہ مرد اندو این ایدہ آنہا یک محدودہ جہانی است۔
به طور مستقیم خدا یک ہستی موجود است که طبق تمایلات و احساسات مان ما زندگی مان را با آن ربط می دہیم۔این یک تلاش انسان است نہ یک اختراع۔ما بدنبال پیدا کردن خدا نمی رویم بلکہ ذات وی با وجود ما متصل است و دریافت آن وجود پرسش سوالاتی است کہ ہمیشہ از مذہب می شود۔
خداوند نہ تنہا یک ہدیہ آسمانی بشکل وحی بما دادہ است بلکہ با شکوہ و صمیمیت کامل تنہا پسرش را برای نجات ما فرستاد۔ و آشکار ساخت کہ ہرکسی بہ وی ایمان آورد نجات وزندگی ابدی را خواہد یافت۔ عیسی مسیح نمایندگی دقیق خدا را کرد۔ و بودن خدا را در این عالم ہستی بہ نمایش گذاشت۔ وی سمبول محبت خداوند در زندگی انسانہاست۔ وی یکی از علایم و نمایندگی نهایی از عشق فداکارانه و قهرمانانه او به عنوان قربانی عالی و بی گناه بودن بود۔ قربانی وی برای گناہان ما بود تا مارا از چنگ گناہ نجات دہد۔ مشارکت او در بشریت بعنوان بندہ بود و به منظور از بین بردن تمام گناه گناہ بشریت بود۔
شما فکر کنید،چگونه شخصی می تواند خدا را در لباس خود با گوشت و استخوان جا دہد۔وی در یک نگاہ منجی بشریت است و از سوی دیگر پسر خداوند است کہ برای نجات ما گماشتہ شدہ است۔
من به طور خلاصه توضیح دادم که شریک واقعیت است وباید این پدیدہ به عنوان گمراه کننده بودن به حداقل برسد و آن راباید صرفا یک ضعف انسان و یا نقص نہ پنداریم بلکه آن نقض را جدی پنداشتہ و جرم و جنایتی کہ ازان بر میخیزد آن را نہ تنہا بر ضد بشریت بدانیم بلکہ شورش و عصیان در برابر خالق بدانیم۔
این حایز اہمیت فراوان است و این قطب نمای اخلاقی است که توسط آن خدا قوانین آسمانی اش را بر روی لوح قلب انسان ہا ثبت نمودہ است۔ و این قلب ما است کہ توسط آن قوانین اعمال نیکو و زشت ما را تائید و یا محکوم می کند۔ نکوہش و سرزنش اعمال در ضمیر ما یک ودیعہ خداوندی است۔
خدا این ماده را به طور جدی گرفته است و من شما را تشویق می کنم کہ بہ ہمین ترتیب کار را انجام دادہ اعتماد بہ قدرت عیسیٰ مسیح داشتہ باشید۔
در نهایت این جهانی شدن دین ممکن بہ نظر می رسد ، این یک ایدہ خوب است و پاسخ خوبی بہ جناح ہای متخاصم کہ در پی جان یکدیگر اند۔ولی آیا این جنبش بہ عنوان اتحاد بر پایہ یک دین و بر اساس واقعیت استوار است؟
پس از همه ما در جہان کنونی و دنیای جدید بہ نحوی تغیراتی را مشاہدہ کردیم و پیشرفت ہای جوامع بشری در رشتہ ہای گوناگون را نیز می بینیم آیا این ہمہ پیش رفت ہا و پارادیم در دنیای جدید وضع جہان را بہتر خواہد ساخت و آموزش و پرورش ہای امروزی کہ منانی دین اند بہ عنوان شکست اخلاقی دیدہ نمی شود؟
دیدگاہ ہای انسان دوستی را کہ با کلام خدا و کتاب مقدس تفاوت دارد اگر بہ نظر عمیق مشاہدہ کنیم بہ این نکتہ می رسیم کہ کتاب مقدس تاکید بہ رسیدن والا و خدائی دارد کہ درجہ نہائی اخلاق و انسان دوستی است۔ و اگر انسان دوستی را فقط ملاک اخلاق قرار دہیم و از مذہب آن را جدا کنیم گویا با متن کتاب مقدس خیانت کردہ ایم۔
در نهایت، اگر جنبش به خودی خود دارای تناقضات داخلی مانند در آخر باید گفت کہ ادعا ہای عجیب و غریبی در این جنبش وجود دارد و دارای تناقضات داخلی می باشد۔ درین جنبش مانند گروہ ہای انشعابی دیگر بدعت ہا روز افزون ادامہ دارد و بر اساس مقررات اصلی خود پائبند بہ نظر نمی آیند۔ این جنبش ہمیشہ صحبت از صلح و آرامش جہانی می کند و دم می زند کہ صلح و امنیت را در عالم گیتی گسترش خواہند داد ولی اگر بہ تاریخچہ این جنبش یک نظر اجمالی بیاندازیم بہ این نتیجہ خواہیم رسید کہ در دوران آغاز این جنبش جنگ ہا و نا آرامی ہای شدیدی در جامعہ توسط پیروان ہمین گروہ بوقوع پیوست۔
همچنین چگونه می توان ادعای این جنبش را پزیرفت کہ در جہان مذہبی تعصب وجود ندارد و ترک تعصبات را شعار خود قرار دادہ اند۔ و برخی از موضوعات تعصب را کہ در مذہب وجود دارد باید حذف گردد چگونہ می توانند اختلاف ہای اساسی و کلی مذاہب را از بین ببرند۔ و ہمچنین اختلافاتی کہ این جنبش با مذاہب دیگر دارد چگونہ می تواند آن را جبران کند۔ برای تحمیل اینگونہ اہداف باید از تبعیض استفادہ کرد و باید کثرت گرا بود۔ برای حل و فصل عقاید متناقض و مخالف باید تنش را طوری حل وفصل کرد کہ عقاید دیگران را بہ اندازہ کافی رد کرد و خود باید یکطرفہ قضاوت کرد۔ اینگونہ قضاوت ہای یک جانبہ یکی از شاخص ہای جنبش بہائی است۔
این سازمان سعی کردہ خود را بہ آرمان ہای انسان برساند و در فلسفہ از مدینہ فاضلہ ای کہ صحبت شدہ اینہای سعی می کند آن را تحقق بخشند۔ درین سازمان ہمہ آرمان ہای بشری ستودہ شدہ است اما سوال این است کہ آیا می شود بہ آن ہمہ آرمان ہا دست یافت؟ این ہا از پلیت فورم برابری اجتماعی و صلح استفادہ می کنند۔ اینہا تا کنون با آنہمہ ادعا ہای بلند و عالی ہنوز موفق نشدہ اند اندکی تغیر در جامعہ بشری آورند۔ آنہا این ہمہ آرمان ہای بشری را بعنوان یک شعار استفادہ می کنند و ہنوز در جامعہ خود نیز نتوانستہ اند آن را بصورت کامل پیادہ کنند۔
با اینگونہ شعار ہا و الگو سازی ہا انسان در نہایت با نا امیدی مواجہ خواہد شد۔ آنہای کہ آرمان شان را در جہان متحد و بدون دخالت الہی جستجو می کنند برای آنہا منجر بہ نا امیدی خواہشد شد۔ داشتن یک باغ مجلل و زیبا درمیان کانون سیاسی و مذہبی مانند اسرائیل بہ این معنی نیست کہ این باغ زیبا و آراستہ باغ عدن خواہد شد و توسط آن نجات جامعہ ممکن خواہشد شد۔
چگونہ می توان با خدا رابطہ استوار کرد
Excerpts taken “From Handbook of World Religions, published by Barbour Publishing, Inc. Used by permission”
AMG’s World Religions and Cults, AMG Publishers, Chattanooga, Tennessee
“Reprinted by permission. “(Nelson’s Illustrated Guide to Religions), James A. Beverley, 2009,Thomas Nelson Inc. Nashville, Tennessee. All rights reserved.”
Find It Quick Handbook on Cults and New Religions
Copyright © 2005 by Ron Rhodes
Published by Harvest House Publishers
Eugene, Oregon 97402
Used by Permission.