جڏهن اسان دنيا جي سمورن وڏن مذهبن تي نظر وجهندا سين ته خبر پوندي ته انهن سڀني ۾ زندگي جڳ عام ڪمن سان جڙيل پاڪيزگي جا ڪجهه اصول موجود آهن جهڙوڪ ٻار جي پيدائش ۽ موت، انهن ۾ انسان جي روزاني سرگرميون به شامل آهن جن ۾عورتن جي ماهواري، گيس، ننڊ، جنسي تعلق، بي هوشي، رت وهڻ، توليدي مادو، الٽي، ۽ بيماري وغيره
پاڪيزگي جي انهن رسمن ۾ وضو به شامل آهي جنهن تي بهائي مذهب ۾ عمل ڪيو ويندو آهي جڏهن ته ٻين مذهبن ۾ سڄي بدن تي پاڻي هارڻ لازمي تصور ڪيو ويندو آهي
يهودين ۾ انهيءَ رسم تحت هٿ ڌوئبا آهن ۽ هڪ خاص طريقي تحت پاڪيزگي اختيار ڪبي آهي جنهن کي ميڪوه چيو وڃي ٿو جڏهن ته مسلمانن ۾ ان کي غسل يا وضو چيو ويندو آهي. هندو پاڪ درياءُ گنگا ۾ وهنجي اشنان ۽ پنيا هوشنام ڪندا آهن. شنتو مذهب جا پيروڪار ميسوگي تي عمل ڪندا آهن جڏهن ته مقامي امريڪي انڊين سويٽ لاج (عرق خانه) نالي طريقي ذريعي پاڪيزگي اختيار ڪندا آهن
عالمي منظرنامي متعلق انهن تمام مذهبن جا پاڻ ۾ اختلاف ٿي سگهن ٿا پر ان باوجود پاڻي جي استعمال متعلق اهڙيون ڪيتريون ئي هڪ جهڙائيون موجود آهن جن تحت هڪ انسان پنهنجي پاڪي يا ناپاڪي بابت محتاط طريقي سان ۽ شعور ذريعي فرق ڪري سگهي ٿو ته هو ڪيتري قدر ناپاڪ آهي ۽ هن کي پاڪيزگي جي ضرورت آهي ۽ ان مقصد لاءِ هو پاڪيزگي لاءِ آفاقي مادو، جنهن کي پاڻي چئبو آهي، استعمال ڪري ٿو
اهو شعور، جيڪو ڪجهه مذهبي اظهارن ۾ به ملندو آهي، اعليٰ حقيقت جي محتاط سمجهه لاءِ اسان جي ڪردار جو حصو بڻجي وڃي ٿو جنهن ۾ اسان منهاجي طريقو شامل ڪري ان قديم چوڻي تي عمل ڪندا آهيون ته صفائي نصف ايمان آهي. پر ان باوجود اهو چوڻ ته خدائي عدم اطمينان جو ٽوڙ ڪڍڻ يا پاڻ کي پاڪ صاف ڪرڻ جو موقعو سمجهڻ لاءِ ان کي موثر ذريعو سمجهڻ جي معاملي ۾ ان طبعي حالت يا ماديت ۾ ڪو تعلق آهي، هڪ بي نتيجو عمل آهي جنهن ۾ مسلسل ساڳو ئي عمل دهرائجي ٿو ۽ ان ۾ پاڻ کي ڌوئڻ جو نه ختم ٿيڻ وارو سلسلو موجود آهي ۽ ان سڄي عمل ۾ تڪميل جي سوچ نظر نه ٿي اچي ۽ پائيدار پاڪيزگي حاصل نه ٿي ٿئي. پاڪيزگي ۽ تقديس ڏانهن اهڙو ردعمل ميرٽ قائم نه ٿو ڪري سگهي ڇاڪاڻ ته وقت جي مختصر هئڻ سبب انهن جي نفي ٿئي ٿي انسانن جي شڪل ۾ اهي پنهنجي غير اخلاقيت ۽ عدم ڪمال پاڻ کي ڌوئيندا رهن ٿا. تنهنڪري اهو ڏسي سگهجي ٿو ته گهڙي گهڙي پاڻ کي ڌوئڻ باوجود مڪمل صورت ۾ صفائي حاصل نه ٿي ٿئي ۽ ناپاڪي جا ڪجهه جزا پوءِ به رهجي وڃن ٿا ۽ ان جو سبب اهو آهي ته انسان پاڻ ۾ ان شخصيت کي تلاش ڪري ٿو جيڪو ناقابل رسائي تصور ڪيو ويندو آهي ته جيئن دلين مان ناپاڪي ختم ٿي سگهي
ان باوجود جيستائين پاڻ کي ڌوئڻ ۽ وهنجڻ جو تعلق آهي ته صحت جي اصولن جا ڪجهه عملي فائدا به آهن پر جسم جي اندر تائين ويندڙ عادت تي ٻڌل آداب پرستي جي ذريعي اندروني ۽ بيروني غلاظت ۾ تعلق جوڙڻ کان پوءِ به انهن جو ڪو فائدو نه ٿو ٿئي ڇاڪاڻ ته اها صورتحال بالڪل ايئن آهي جيئن طبعي دائري کي غير مادي يا لافاني روح سان ملائڻ
ان صورتحال کي ربي يشوا هنن لفظن ۾ بيان ڪيو آهي
ميٿيو2 ۽ 1-15، 11 ۽ 20-17
ان وقت فريسين ۽ فقيهن يروشلم مان يسوع وٽ اچي چيو (2) تنهنجا شاگرد بزرگن جي روايت کي ڇو نظرانداز ٿا ڪن ته ماني کائڻ مهل هٿ ناهن ڌوئندا؟
جيڪا شئي وات ۾ ويندي آهي اها انسان کي ناپاڪ نه ڪندي آهي پر جيڪا وات مان نڪرندي آهي اها ناپاڪ ڪندي آهي
ڇا توهان کي نظر نٿو اچي ته جيڪي ڪجهه توهان کائو ٿا اهو پيٽ مان ٿي جسم مان ٻاهر نڪري ٿو وڃي؟
پر جيڪي ڳالهيون وات مان نڪرن ٿيون اهي دل مان نڪرنديون آهن ۽ اهي ئي ماڻهو کي ناپاڪ ڪن ٿيون
ڇاڪاڻ ته خراب خيال، خونريزي، زنا ڪاري، حرام ڪاري، چوري، ڪوڙي گواهي ۽ بد گوئيون دل مان ئي نڪرن ٿيون
اهي ئي ڳالهيون انسان کي ناپاڪ ڪن ٿيون پر بنا هٿ ڌوئڻ جي ماني کائڻ سان انسان ناپاڪ نه ٿو ٿئي
انساني غلاظت کان سواءِ ذهن ۾ هڪ عليحده طرح جي غلاظت جي خاتمي جي زبردست سوچ موجود ٿي سگهي ٿي ۽ ان جو تعلق اخلاقي ناڪامين سان آهي. اها ڳالهه اسان کي ناليواري ڊراما نگار وليم شيڪسپيئر جي هڪ جڳ مشهور ڊرامي جي ياد ٿي ڏياري جنهن ۾ ليڊي ميڪ بيٿ رڙ ڪري چوي ٿي ته ”لهه، غليظ داغ“. هن ڳالهه جو تعلق خون جي ان داغ سان آهي جيڪو ليڊر ميڪ بيٿ جي هٿ تي شاهه ڊنڪن جي قتل سبب لڳو ۽ هوءَ اهو داغ لاهڻ لاءِ رڙ ٿي ڪري
ڪنهن نه ڪنهن پهلو تحت پاڻ کي صاف ڪرڻ جو اهي رسمون ادا ڪري بالواسطه طور تي اهي ماڻهو واضع طور تي پنهنجي غير اخلاقي حالت جو اعتراف ٿا ڪن تنهنڪري پاڻ کي ڌوئي صاف ڪرڻ انسان جي ان صلاحيت جو اعتراف آهي جنهن تحت هو پر اسرار انداز سان پنهنجي اخلاقي ناڪامين کي لڪائڻ لاءِ لازمي طور پاڻ کي صاف ڪرڻ جي ڪوشش ڪري ٿو
ان باوجود مان سمجهان ٿو ته اهو سڀ ڪرڻ سان انسان پنهنجي محدود ۽ قابل انحصار صلاحيتن ذريعي توبهه خاطر ۽ خدا کي خوش ڪرڻ واسطي غلطي سڌارڻ يا درستگي آڻڻ لاءِ انهن جي تاثير جو اظهار نه ٿو ٿئي پوءِ ڀلي اهي رسمون ادا ڪرڻ لاءِ انسان کي آگاهي، خواهش، خوف خدا يا جذبو هجي يا نه هجي. تصور ڪجي ته اهو سڀ اگر ممڪن به هجي ته اها خبر ناهي ناپاڪي جي سطح ۽ ان جي حيثيت کي مڪمل طور ختم ڪرڻ لاءِ پاڻ ڌوئڻ مهل ڪيتري قدر مهٽڻو پوندو ته جيئن روح کي متاثر ڪندڙ ۽ ناپاڪي جي دل تي ڇڏيل داغ کي ماضي مان ۽ مستقبل جي فعل مان صاف ڪري سگهجي
نتيجي طور سموري انسان ذات ۾ هڪ قدرتي شعور آهي ته انسان خدا جي هدايت ۽ ان جي معيار جي ڀڃڪڙي ڪئي آهي ۽ جيڪڏهن هن اهو مسئلو حل نه ڪيو ته آخرت ۾ ان جو حساب ٿيندو
رومنز 16-14-2
ان لاءِ ته هڏهن اهي قومون جيڪي شريعت نه ٿيون رکن، پنهنجي طبعيت موجب شريعت جا ڪم ڪن ٿيون، ته شريعت نه رکڻ باوجود اهي پنهنجي لاءِ هڪ شريعت آهن
تنهنڪري اهي شريعت جون ڳالهيون پنهنجي دلين تي لکيل ڏيکارين ٿا ۽ انهن جو دل به انهن ڳالهين جي گواهي ڏيندو آهي ۽ انهن جا باهمي خيال انهن تي الزام هڻن ٿا يا انهن کي معذور رکن ٿا
جنهن ڏينهن خدا منهنجي خوشخبري مطابق يسوع مسيح جي معرفت ماڻهن جي لڪل ڳالهين جو حساب ڪندو
مسئلي جي حل جي خاطر روشن خيالي ڏانهن سفر لاءِ انسان ان ڇڪتاڻ جي کي منهن ڏيڻ لاءِ نظرين وچ ۾ هڪ مبهم مذهبي خيالات ٺاهڻ جي ڪوشش ڪندو آهي پر هڪ لادين ۽ ڌوڪي جو شڪار انسان جو ضمير ڪنهن به طرح جي سفر تي نڪرڻ جي ضرورت کان انڪار ڪندو آهي، انهن جي راءِ مطابق ضمير ڪنهن به طرف ڏانهن انسان جي رهنمائي نه ٿو ڪري ڇاڪاڻ ته سگمنڊ فرائڊ جي نظريي موجب ذهني طور ڪمزور ماڻهو مذهب جو سهارو وٺن ٿا ۽ ڪنهن عقيدي تي عمل ڪرڻ لڳن ٿا. سو، ڪنهن به طرح ڏسجي، انسان ذات کي ان مسئلي کي منهن ڏيڻ يا ان کا بچڻ جو طريقو ملي ويو آهي ته جيئن هو خالق طرفان ملندڙ ضمير جي آواز جو پاڻ انتظام ڪري سگهي
ان بحران کي منهن ڏيڻ لاءِ مان هڪ شخص ذريعي ۽ يسوع مسيح جي ڪم سان مسئلي جو حل پيش ڪندس جنهن ۾ ٻين مذهبن وانگر اهڙو ڪو به طريقو شامل ناهي جنهن ۾ انسان کي خدا جي ڳولا يا ان تائين پهچ بابت ٻڌايل هجي بلڪه ان طريقي ۾ خدا پنهنجي تعلق ذريعي انسان جي ڳولا ڪري ٿو ۽ جوابي طور تي انسان ڀروسي جي جذبي تحت خدا سان رابطو ڪري ٿو. تنهنڪري اهو معاملو ڪنهن به طرح جي طاقت يا ڪمزوري جو ناهي، يا انسان جي ذاتي صلاحيتن جو به ناهي، پر هڪ تحفي وانگر پاڪيزگي ۽ صفائي انتهائي شفقت سان عطا ڪئي وئي آهي ۽ ان جي نتيجي طور انسان نه پر خدا پنهنجي عبادت ۽ پيرو ڪاري کي يقيني بڻايو
ططس 3.5
پوءِ هن اسان کي نجات ڏني پر راستبازي جي انهن ڪمن سبب نه جيڪي اسان ڪيا پر پنهنجي رحمت مطابق نئين پيدائش جي غسل ۽ پاڪ روح ذريعي، اسان کي نئون ٺاهڻ لاءِ
رومنز 6.23
ڇاڪاڻ ته گناهه جو پورهيو موت آهي پر خدا جي معافي اسان جي خداوند يسوع مسيح ۾ هميشه جي زندگي آهي
افسيون 9-2.8
ڇاڪاڻ ته توهان کي ايمان جي ذريعي سان ۽ فضل سان نجات مليو آهي ۽ اهو تنهجي طرفان نه پر خدا طرفان آهي
۽ نه ئي اعمالن سبب آهي ته جيئن ڪو به فخر ڪري سگهي
1 يوحنا 1.7
پر جيڪڏهن اسان نور ۾ هلون جنهن طرح هو نور ۾ آهي ته اسان جي پاڻ ۾ ڀائيواري آهي ۽ هن جي پٽ يسوع جو رت اسان کي سڀني گناهن کا پاڪ ڪري ٿو
1 يوحنا 1.9
جيڪڏهن پنهنجن گناهن جو اعتراف ڪريون ته اسان جي گناهن کي معاف ڪرڻ ۽ اسان کي سڄي ناراستي کان پاڪ ڪرڻ ۾ سچو ۽ عدل وارو آهي
توهان کي اهو اعتراض ٿي سگهي ٿو ته پاڻي ذريعي پاڪ ڪرڻ ۽ بپتسمو ڏيڻ جي معاملي ۾ عيسائيت ٻين مذهبي اظهارن کان مختلف ناهي ۽ ڪنهن حد تائين آئون توهان سان اتفاق ڪندس ته پاڻي ذريعي پاڪيزگي چرچ جي ٻڌايل طريقي سان وهنجڻ کانسواءِ ٻيو ڪجهه ناهي پر اها راءِ صرف انهن ماڻهن جي حد تائين آهي جيڪي ڪوڙا عقيدت مند آهن ۽ اصل ۾ ناپاڪ آهن. عقيدي جي بنيادي عنصر طور، بپتسمو ڪنهن به ڪامل انسان کي ظاهري طور تي پاڪ ڪرڻ جو اظهار آهي ۽ يسوع مسيح جو پاڪ خون هر عقيدت مند کي باضابطه طور تي پاڪ ڪري ٿو ۽ انهن کي شخصي تبديلي آڻڻ لاءِ نيڪو ڪار قرار ڏئي ٿو ۽ ان سڄي طريقي ۾ اندروني تبديلي اچي ٿي. تنهنڪري پاڻي ذريعي بپتسمو ڏيڻ ان ڳالهه جي تصديق آهي ته انسان ۾ تبديلي صرف هائيڊروجن ۽ آڪسيجن کي ملائي تيار ڪيل مادي (پاڻي) ذريعي نه ٿي اچي پر اهي يسوع مسيح جا ڪم آهن ۽ روح القدس جو پاڻي آهي جيڪو انسان کي پاڪ ڪري ٿو. اهو خدا پاڻ آهي جيڪو انسان کي نجات عطا ڪري ٿو، بپتسمو صرف ان ڳالهه جو هڪ معمولي مظهر آهي جيڪو اسان کي خدا جنت ۾ ڏيکاريندو ۽ ان حقيقت جو به هڪ مظهر آهي جيڪو اسان کي ماءُ جي پيٽ ۾ نظر اچي ٿو اسان پنهنجي مرضي سان يا ڪنهن مذهبي سرگرمي جي نتيجي ۾ پيدا نه ٿيا آهيون، بلڪه اسان خدا جي مرضي سان يا ٻيهر يسوع ۽ پاڪ روح جي مرضي سان پيدا ٿيا آهيون. ٻيهر پيدا ٿيڻ جي ڳالهه کي هندو ۽ ٻڌ مت جي ٻيهر پيدا ٿيڻ جي عقيدي سان نه ملائجي، ڇاڪاڻ ته اهو عمل عيسيٰ جي آشيرواد جو نتيجو آهي جيڪو خدا جي مرضي سان ۽ هن جي نجات جي وعدي تي يقين رکڻ جي نتيجي ۾ حاصل ٿئي ٿو
ان سڄي صورتحال کي مستقبل ۾ اسرائيل کي گناه کان پاڪ ڪرڻ لاءِ عبراني نبي حزقيال جي آيت 27-36.25 ۾ هن طرح بيان فرمايو آهي
پوءِ آئون توهان تي صاف پاڻي ڇڙڪائيندس ۽ توهان پاڪ صاف ٿي ويندئو ۽ مان توهان کي سڄي ناپاڪي ۽ توهان جي سڄن بتن کان پاڪ ڪري ڇڏيندس
۽ مان توهان کي نئون دل بخشيندس ۽ توهان جي بدن ۾ نئين روح وجهندس ۽ جسم مان خراب دل کي ڪڍي وٺندس ۽ ان ۾ پاڪ دل وجهندس
۽ مان پنهنجو روح توهان جي جسم ۾ وجهندس ۽ توهان کان پنهنجي آئين جي پوئيواري ڪرائيندس ۽ توهان منهنجي حڪم جي تعميل ڪندئو ۽ انهن تي عمل ڪندئو
سوڪوت يا عيد المظال جي موقعي تي ربي يشوا اها ڳالهه هن طرح بيان ڪئي آهي
يوحنا 39-7.37
پوءِ عيد جي آخري ڏينهن جيڪو خاص ڏينهن آهي يسوع اٿي بيٺو ۽ وڏي آواز سان چيائين ته جيڪڏهن ڪو اڃايل آهي مون وٽ اچي پيئي
جيڪو مون تي ايمان آڻيندو ان جي اندر مان جيئن ته مقدس ڪتاب ۾ بيان فرمايل آهي، زندگي جي پاڻي جون نديون وهنديون
هن اها ڳالهه روح بابت چئي آهي جنهن کي هو حاصل ڪرڻ ويجهو هئا جن هن تي ايمان آندو ڇاڪاڻ ته روح اڃا تائين نازل نه ٿي هئي ان لاءِ يسوع به پنهنجي جلال تي نه پهتو هو
قديم زماني جي يهودين کي ديني سطح تي خدا جي فرضن ۾ شمار ٿيندڙ ذمي واريون پوريون ڪرڻ جي معاملي ۾ اطمينان حاصل هو ۽ ان ڳالهه جو ذڪر عبراني 10 ۾ به آهي، هي صرف اشارا هئا ۽ نه ئي حقيقت ڇاڪاڻ ته يسوع پاران اسان کي پاڪ ڪرڻ جي پيشڪش صرف هڪ ڀيرو ۽ سڀني کي ”خدا جي رڍ“ طور ڪئي وئي هئي جيڪا دنيا جا سڀ گناه پاڪ ڪري ٿي. اڄ جيڪڏهن اهو چئجي ته يهودين کي عبادت، روزي ۽ چڱن ڪمن لاءِ قرباني جي ضرورت ناهي ته ان سان مطمئن ته ٿي سگهجي ٿو پر اها خدائي ڪلام جي نه رڳو خلاف ورزي بلڪه توريت جي تڪميل جي معاملي ۾ ان سان بغاوت به آهي
احبار 17.11
ڇاڪاڻ ته جسم جي جان رت ۾ آهي ۽ مان قربان گاه ۾ توهان جي جان جي ڪفاري لاءِ ان کي توهان کي ڏيئي ڇڏيو آهي ته جيئن توهان جو ڪفارو ادا ٿئي ڇاڪاڻ ته جان رکڻ سبب ئي رت ڪفارو ادا ڪندو آهي
ان ڳالهه سان ڪو فرق نه ٿو پوي ته توهان ڪيترن حڪم الٰهي تي عمل ڪيو آهي، ان ڳالهه جي ڪهڙي ثابتي آهي ته توهان ڪافي ڪم ڪيو آهي يا ان ڳالهه کان هٽي ڪري ته مسيحا ذريعي ڏنل قرباني تحت ڪيتري قدر خدا جو رحم ۽ شفقت حاصل ٿي، ڇا واقعي اسان جا گناه معاف ٿيا آهن جيئن يسعياه 53 ۾ بيان فرمايل آهي.
انهي ريت منهنجا جيڪي به مسلمان ظاهري طور نبوت جي عهدي جي ناڪامي طور دوست يسوع مسيح جي لاڏاڻي (موت) کان انڪار ڪندا آهي اهي مڪمل طور ان ڳالهه کان لاعلم آهن ته اهو خدا جو شاندار منصوبو ۽ حڪمت هئي ته يسوع کي ابراهيمي طرز وانگر متبادل مسيحا ذريعي ڪفاري فراهم ڪجي جنهن جي عارضي توهين خوشي جو سبب ثابت ٿي، هن صليب جي اذيت برداشت ڪئي ۽ ٻين کي خوشي ڏني. عبراني 18-9 .2 ۽ 12.2
حضرت عيسيٰ کي صليب تي چاڙهڻ جو عمل ۽ اسلام
آخر ۾، يسوع توهان کي زندگي جو پاڻي عطا ڪري سگهي ٿو جيڪو توهان جي زندگي کي تروتازه ۽ توهان کي مطمئن ڪري سگهي ٿو ۽ ان جي باوجود ته سڀني جو پيءُ توهان کي ان پاڻي تائين پهچائي سگهي ٿو پر هو توهان کي ان کي پيئڻ نه ڏيندو. ان ڪري آخر ۾، منهنجا دوستو، مان سامري عورت وانگر توهان جي حوصله افزائي ڪندس ته توهان به ان پاڪ پاڻي کي حاصل ڪرڻ جي ڪوشش ڪريو ڇاڪاڻ ته ٻين ڪوڙن مذهبن، فرقن ۽ نظرين جي مقابلي ۾ ان سان توهان پنهنجي روحاني اڃ اجهائي سگهو ٿا ۽ اهي مذهب، فرقه ۽ نظريه توهان کي اندر مان خشڪ ۽ مغرور بڻائڻ کان سواءِ ٻيو ڪجهه نه ڏيندا ۽ توهان صرف ۽ صرف اڃايل ئي رهندئو
يوحنا 4.10 ۽ 14-13
يسوع کيس وراڻيو ته جيڪڏهن تو کي ايشور جي تحفي جي سڌ هجي ها ۽ ڄاڻين ها ته تو کان پاڻي گهرڻ وارو ڪير آهي ۽ هو تو کي زندگي جو پاڻي ڏئي ها
يسوع هن کي چيو ته جيڪو هي (کوهه جو) پاڻي پيئي ٿو تنهن کي وري اڃ لڳي ٿي
پر جيڪو پاڻي آئون ڏيندس سو جيڪڏهن ڪو پيئندو ته ان کي وري اڃ نه لڳندي. جيڪو پاڻي آئون ڏيندس سو ان ۾ هڪ چشمو ٿي پوندو، جنهن مان زندگي جو پاڻي نڪرندو، جيڪو کيس امر جيون ڏيندو
آخر ۾ يسوع توهان کي دعوت ٿو ڏئي
متي 30- 11.28
اي اوهين سڀ جيڪي ڳرا بار کڻي ٿڪجي پيا آهيو! مون وٽ اچو، آئون توهان کي آرام ڏيندس
منهنجي پاڃاري پنهنجي ڳچيءَ ۾ وجهو ۽ مون کا سکو، ڇاڪاڻ ته آئون دل جو نرم ۽ نماڻو آهيان، توهان کي آرام ملندو
ڇاڪاڻ ته منهنجي پاڃاري آسان آهي ۽ منهنجو بار هلڪو آهي
مسلم ۽ اسلامي وسيلا
سنڌي-Sindhi
Ritual cleansing and purification